Nhà Tần thủa ấy gần liền
Đang thời hỗn loạn hai bên tranh hùng.(1)
Và rồi dẫn đến bại vong
Lưu Bang thống nhất cả trong lẫn ngoài.(2)
Lập nên nhà Hán chẳng sai
Hiệu xưng Cao Tổ quản cai các vùng.
Nghe tin Nam Việt xưng hùng
Mới sai Lục Giả sang phong đấy này.(3)
Tới nơi Lục Giả mới hay
Vũ Vương tiếp đón dùng ngay tục nhà.(4)
Sứ thần nổi giận can qua (5)
Buông lời trách mắng Triệu Đà một phen.(6)
Dọa rằng phá mả tổ tiên
Giết thân thích ở trung nguyên của Đà.(7)
Vũ Vương nghe vậy hiểu ra
Thuận theo nhà Hán, Triệu Đà thụ phong.(8)
Tưởng đâu mọi chuyện đã xong
Ai ngờ tình thế xoay vòng chuyển luân.
Lưu Bang cái chết đã gần
Nắm quyền Lữ Hậu nghe lời dèm pha.
Bắt đầu gây sự với Đà
Đồ dùng Việt, Hán phân ra rõ ràng.
Lại thêm giết chết họ hàng
Mộ phần tiên tổ cũng đang phạm vào.(9)
Vũ Vương tức giận lên cao
Thù này không trả lòng nào cho yên.
Tin rằng gây sự ưu phiền
Là do vua nước láng giềng tạo nên.(10)
Tự xưng Võ Đế nắm quyền (11)
Cất quân đánh chiếm trước tiên sẽ là.
Láng giềng vương quốc Trường Sa
Ngặt vì một nỗi đất là Hán cai.
Và rồi Lã Hậu liền sai
Tướng quân Chu Táo quản cai bình quyền.
Tiến quân trừng phạt Triệu liền
Nhưng do thời tiết làm phiền đến binh.(12)
Toàn quân đổ bệnh bên mình
Cuối cùng bại trận rút nhanh quân về.
Vũ Vương danh tiếng thêm ghê
Đem so nhà Hán chẳng hề kém chi.
Và rồi Lã Hậu mất đi
Lưu Hằng nối tiếp trị vì nước non.(13)
Những điều cấm đoán không còn (14)
Mong sao hòa giải được luôn với Đà.
Lại sai Lục Giả đi qua (15)
Nước Nam Việt trổ tài ba của mình.
Dùng lời thuyết phục phân minh
Thiệt hơn trái phải dụng tình nói thêm.
Vũ Vương nghe thấy ấm êm
Theo lời quy phục nhưng tên vẫn còn.(16)
Vậy là thêm một lần luôn
Thụ phong nhà Hán theo khuôn phép là.
Xuân thu vừa đến liền qua
Trường An công nạp cho nhà Hán vui.(17)
Chú thích:
1: Hai bên tranh hùng: Chiến tranh Hán-Sở trong thời kỳ sau thời đại nhà Tần. Trong thời kỳ này, các vị vương tử các đất khác nhau ở Trung Hoa đã xuất hiện sau sự sụp đổ của nhà Tần và tạo nên hai phái kình địch nhau rõ rệt. Một bên do Lưu Bang, vua nhà Hán lãnh đạo, còn bên kia do Hạng Vũ, tự xưngTây Sở Bá Vương.
2: Cuộc chiến đã kết thúc với thắng lợi hoàn toàn thuộc về Lưu Bang, người sau này đã lên ngôi hoàng đế và thiết lập nên nhà Hán.
3: Năm 196 TCN – Lưu Bang bấy giờ là Hán Cao Tổ đã định được thiên hạ, nghe tin Triệu Đà cũng đã xưng vương ở nước Nam Việt, mới sai Lục Giả sang phong vua làm Nam Việt Vương.
4: Lục Giả gặp Triệu Đà và thấy Triệu Đà đón tiếp ông trong trang phục và phong tục của Nam Việt.
5: Sứ thần tức là Lục Giả
6: Khi thấy Triệu Đà dùng trang phục và phong tục của người Nam Việt, Lục Giả đã quở trách Triệu Đà, chỉ ra rằng ông là người Hán không phải người Việt, và nên giữ cách ăn mặc cùng lễ nghi của người Hán, không được quên truyền thống của tổ tiên mình.
7: Lục Giả ca ngợi sức mạnh của nhà Hán và cảnh báo một vương quốc nhỏ như Nam Việt chống lại nhà Hán là liều lĩnh. Và đe dọa giết thân thích của Triệu Đà ở Hán và phá hủy mồ mả tổ tiên, cũng như ép buộc dân Bách Việt phế truất ông.
8: Sau khi nghe Lục Giả nói Triệu Đà đã quyết định nhận con dấu của Hán Cao Tổ và quy phục nhà Hán.
9: Sau khi Lưu Bang chết năm 195 TCN, quyền lực rơi vào tay Lã Hậu. Lã Hậu sai người đến quê hương của Triệu Đà là Chân Định (nay là huyện Chính Định, Hà Bắc, Trung Quốc) giết nhiều họ hàng thân thích và mạo phạm mộ tổ tiên của Triệu Đà.
10: Triệu Đà tin rằng Trường Sa Vương Ngô Thần đã tạo ra những lời buộc tội dối trá chống lại ông để Lã Hậu cắt đứt buôn bán giữa hai nước và để chuẩn bị đánh chiếm Nam Việt sát nhập vào vương quốc Trường Sa của Ngô Thần.
11: Triệu Đà tuyên bố độc lập khỏi nhà Hán, tự xưng "Nam Việt Võ Đế".
12: Thời tiết nóng ẩm ở phía nam khiến binh lính của Chu Táo đổ bệnh, không thể tiến tiếp xuống phía nam. Cuối cùng họ phải rút lui.
13: Năm 180 trước Công Nguyên, Lã Hậu chết, Hán Văn Đế Lưu Hằng nối ngôi.
14: Hán Văn Đế Lưu Hằng nối ngôi, sai người tu sửa mồ mả cha ông Triệu Đà, cắt đặt hàng năm đúng ngày thờ cúng, ban thưởng chức vụ và của cải cho bà con Triệu Đà còn ở trong đất Hán. Ông đã đảo ngược nhiều chính sách trước đó của Lã Hậu và thực hiện thái độ hòa giải đối vớiTriệu Đà.
15: Nghe thừa tướng Trần Bình tiến cử, Lưu Hằng sai Lục Giả, người từng được Hán Cao Tổ sai sứ đi Nam Việt nhiều lần, làm chức Thái Trung Đại Phu, lại đi thuyết phục Triệu Đà quy Hán.
16: Triệu Đà nghe thuyết phục phải trái hơn thiệt, quyết định bỏ danh hiệu Đế, quy phục nhà Hán, nhưng vẫn giữ tên "Nam Việt Vương."
17: Kể từ khi thụ phong nhà Hán Triệu Đà một mực xưng thần, hàng năm cứ mùa Xuân và mùa Thu, đều đưa đoàn sứ đến Trường An triều cống hoàng đế nhà Hán, chịu mệnh lệnh làm chư hầu nhà Hán.
Bài tiếp: Thời Triệu Mạt - Triệu Văn Vương
Triệu Đà khi chết truyền ngôi
Cháu mình Triệu Mạt theo lời lên thay.(1)
Văn Vương xưng hiệu lấy ngay
twitter
google+
fb share