Bài 3: Thời Triệu Mạt – Triệu Văn Vương
Triệu Đà khi chết truyền ngôi
Cháu mình Triệu Mạt theo lời lên thay.(1)
Văn Vương xưng hiệu lấy ngay
Hai năm sau đó chuyện này không yên.
Bởi vua của nước láng giềng
Nước là Mân Việt dọc biên đánh vào.(2)
Văn Vương quyền lực là bao
Lại thuần nhà Hán nên nào dám khinh.
Lụy cầu nhà Hán đem binh
Cứu ngay Nam Việt cho mình khỏi nguy.(3)
Vương Khôi được phái chỉ huy
Quân chia hai đạo dẫn đi đánh thành. (4)
Dự Chương một hướng thật nhanh
Cối Kê hướng khác cũng hành quân ngay.(5)
Đến nơi Ngũ Lĩnh mới hay
Là vua Mân Việt đã thay người rồi.
Em trai Dư Thiện cướp ngôi
Đan tâm ám sát và rồi hàng ngay.(6)
Tiếp theo Vũ Đế liền sai
Sứ thần Trang Trợ tới nơi tỏ bày.(7)
Cho vua Nam Việt được hay
Rằng vua Mân Việt đưa tay xin hàng.
Văn Vương khi ấy liền mang
Con trai – thái tử để sang mà làm.
Con tin cho Hán khỏi than
Còn mình cáo bệnh không sang bái chào.(8)
Khen cho vua giỏi thiệp giao
Biết nghe can gián khéo vào lý do.(9)
Giữ tình giao thiệp để cho
Nước yên dân thịnh ấm no muôn phần.
Sau hơn thập kỷ gian truân
Văn Vương đổ bệnh rời thân về trời. (10)
Chú thích:
1: Năm 137 TCN Triệu Đà chết, đã sống hơn 100 năm (theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư thì Triệu Đà thọ 121 tuổi). Vì tuổi tác lớn như vậy, con trai của ông hoàng tử Triệu Trọng Thủy đã chết trước, vì vậy cháu của Triệu Đà làTriệu Mạt đã trở thành vua của Nam Việt.
2: Năm 135 TCN, vua của nước láng giềng Mân Việt mở một cuộc tấn công vào các thị trấn dọc biên giới giữa Nam Việt và Mân Việt.
3: Vì Triệu Mạt chưa củng cố quyền lực của mình, nên buộc phải cầu xin Hán Vũ Đế gửi quân đến giúp Nam Việt chống lại điều mà ông gọi là "những kẻ nổi loạn Mân Việt".
Triệu Mạt sai người dâng thư lên vua Hán Vũ Đế rằng:
“Hai nước Việt đều là phiên thần, không được đem binh đánh nhau. Nay nước Mân Việt đem binh xâm lấn đất của thần, thần không dám đánh lại, xin đợi thiên tử chiếu truyền cho việc ấy”.
4: Hán Vũ Đế khen ngợi Triệu Mạt là một chư hầu trung thành và phái đại hành Vương Khôi, một viên chức cai trị người dân tộc thiểu số, và đại tư nông Hàn An Quốc chỉ huy quân đội, ra lệnh chia quân thành 2 đạo tấn công Mân Việt từ hai hướng.
5: Vương Khôi chia quân thành 2 đạo tấn công Mân Việt từ hai hướng, một từ Dự Chương, hướng khác là từ Cối Kê (nay thuộc Thiệu Hưng).
6: Vua của Mân Việt là Dĩnh đã bị em trai là Dư Thiện ám sát, sau đó Dư Thiện đã nhanh chóng đầu hàng.
7: Hán Vũ Đế sau đó cử sứ giả là Trang Trợ đến Phiên Ngung để đưa bản tuyên bố đầu hàng chính thức của Mân Việt cho Triệu Mạt.
8: Triệu Mạt đã phái con trai của mình là Triệu Anh Tề cùng trở về Trường An với Trang Trợ.
Triệu Mạt vì vậy đã cáo bệnh và không bao giờ đến Trường An.
9: Sử thần Ngô Sĩ Liên nói:
Văn Vương giao thiệp với nước láng giềng phải đạo, nhà Hán khen là có nghĩa, đến mức dấy binh đánh giúp kẻ thù; lại biết nghe lời can, cáo bệnh không sang chầu nhà Hán, giữ phép nhà để mưu cho con cháu, có thể gọi là không xấu hổ với ông nội.
10: Sau hơn một thập kỷ trị vì, Triệu Mạt đổ bệnh và qua đời khoảng năm 125 TCN.
Bài tiếp: Triệu Minh Vương
Anh Tề thái tử lên ngôi
Minh Vương làm hiệu tiếp đời trị cai.
Làm vua chẳng có chi tài
twitter
google+
fb share